Wat is Facebook?

Facebook (kortweg FB), iedereen kent het. Het is één van de grootste sociale netwerken op het internet en wordt gebruikt door ongeveer 1,35 miljard (!) mensen. Dat zijn er heel wat. Toch bestaat Facebook nog niet zo heel erg lang. Het werd opgericht in 2004, door en voor studenten om met elkaar te praten. Nu kunnen we ons leven bijna niet meer voorstellen zonder in te loggen en onze tijdslijn te bekijken. Je kan er zien hoe het gaat met je vrienden, welke foto's ze gedeeld hebben, wat er deze week te doen is enzoverder. Je kan zelfs het nieuws volgen via Facebook, maar dan moet je wel goed opletten: niet alles dat je tegenkomt is echt waar! 

Facebook is 13+. Je moet dus 13 jaar of ouder zijn om een account aan te maken. 

Waarom is Facebook zo populair?

Je las het al: heel veel mensen gebruiken Facebook en met plezier. Toch moet dit sociale netwerk de laatste tijd inboeten aan populariteit, vooral bij jongeren. Die verhuizen naar andere online sociale netwerken, zoals Instagram of Snapchat. Je kan zeggen dat Facebook een beetje het slachtoffer is van zijn eigen populariteit: vanaf dat ouders en 'de bomma' ook een account aanmaakten en een vriendschapsverzoek stuurden, was FB niet meer cool. 

Maar waarom Facebook het toch nog steeds zo gigantisch, met meer dan een miljard gebruikers? Dat is omdat je er (bijna) alles kan wat online mogelijk is. Je kan er een profiel aanmaken, vrienden maken, foto's en video's delen, vertellen over je dag, berichtjes sturen via Messenger, events plannen, pagina's volgen voor informatie, nieuws lezen, groepen aanmaken met je vrienden enzoverder. Sinds kort kan je zelfs live gebeurtenissen delen op Facebook met video live-streams. Facebook verzamelt eigenlijk de leuke functionaliteiten van alle andere sociale netwerken op één plaats. 

Delen, delen, delen

Op Facebook kan je alles wat je maar wil delen met anderen. Dat kan met tekst, bijvoorbeeld vertellen over wat je vandaag hebt meegemaakt of jouw mening geven over de actualiteit, maar het kan ook met foto en video. Zo kan je jouw wereld tonen aan je vrienden. Pas wel op: je moet er goed voor opletten dat je jouw updates niet deelt met héél de wereld. Net zoals op sCool moet je dus altijd even nadenken voor je iets deelt. Gelukkig kan je bij elk bericht dat je online zet op Facebook aanduiden voor wie het bedoeld is, dankzij de privacy instelling eronder. Je kan instellen dat enkel jouw vrienden het mogen zien of vrienden van vrienden. Als je wil kan je zelfs groepen maken binnen jouw vrienden, zodat je zelf kan beslissen wie wat te lezen krijgt. Weet je niet hoe dat moet? Lees dan snel ons lespakketje over Veilig op Facebook erop na. 

Wanneer je een leuk artikel tegenkomt, kan je die weer verder delen met de rest van Facebook. Zo gaan de leukste artikels de online wereld rond: door op de 'delen' knop te duwen. In het Engels heet dat Sharing en het is samen met likes de basis van alle sociale netwerken.

'Vind ik leuk': liken en likes krijgen

Op bijna alle sociale netwerken kan je tonen wanneer je iets leuks vindt. Op Facebook doe je dat met likes (in het Engels): de bekende duim omhoog. Kom je een bericht tegen dat je aanspreekt en wil je dat graag laten weten? Dan kan je op de 'Vind ik leuk' knop duwen. Zo weet de persoon die het geplaatst heeft dat jij hem of haar steunt.

Tegenwoordig kan je zelfs nog meer doen. Facebook heeft een functie ingevoerd waarmee je jouw emotie kan tonen bij een bericht, foto of video: vind ik leuk, liefde, grappig, verbaasd, verdrietig of boos. 

Likes zijn een heel leuke manier om elkaar te steunen en positieve feedback te geven. Het is natuurlijk ook geweldig om zo'n complimentjes te verzamelen. Veel mensen proberen zoveel mogelijk likes te krijgen op hun berichten, foto's of video's. Maar voor je die duim omhoog geeft, moet je eerst even goed nadenken waarom je dat doet. 

In het lespakketje Sociaal Online: het Contract bespreken we de 'regels' rond liken. De belangrijkste regel is dat we liken wat we leuk vinden, niet wie we leuk vinden. Dat klinkt moeilijk, maar eigenlijk is het juist heel gemakkelijk. Je geeft een duim omhoog wanneer je een bericht, een foto, een video ... leuk vindt. Je gaat dus niet enkel foto's van je beste vriendin liken, maar die van iedereen: ook van de personen waar je misschien minder vaak mee praat. 

Facebook is geen wedstrijd om ter populairst, waarbij sommige mensen uitgesloten worden en nooit likes krijgen. Vind je een bericht leuk? Kijk dan niet naar van wie het komt en geef gewoon die duim omhoog. Deelt een goede vriend iets wat je absoluut niet leuk vindt of je gewoon koud laat? Blijf dan van de like knop af en laat het zo. 

Babbelen, keuvelen, kletsen

Natuurlijk kan je via Facebook ook gewoon berichtjes naar elkaar sturen. Daar dient de Messenger functie voor. Je kan één op één met elkaar praten, voor persoonlijke babbels, maar je kan ook groepsgesprekken aanmaken, bijvoorbeeld met al je klasgenoten. Dan kan je in één keer aan de juiste personen laten weten dat de uitstap morgen een uur later begint dan gepland of overleggen waar je pizza wil gaan eten vanavond. 

Extra leuk is dat je in die berichten gebruik kan maken van emoji's ( zoals       : gezichtjes die je in je tekst plaatst om aan te tonen welk gevoel er achter de woorden zit). Je kan ook stickers gebruiken om je woorden kracht bij te zetten. Dat zijn leuke prenten (die soms zelfs bewegen), groter dan emoji's, vaak met schattige of bekende figuren zoals Pusheen. Probeer maar eens een gesprek te voeren met jouw vrienden dat volledig bestaat uit beelden: een uitdaging met een grappig resultaat.

Deze stickers zijn eigendom van Facebook & Pusheen

Toon jezelf via je profiel & profielfoto

Natuurlijk kan je op Facebook ook jezelf tonen. Voor sommige mensen is het bijvoorbeeld heel belangrijk om elke week een nieuwe, hippe profielfoto te hebben. Daaraan kunnen anderen je herkennen, want die foto komt naast jouw naam bij elk bericht dat je post of deelt op Facebook, net zoals op sCool. 

Wist je dat deze foto altijd zichtbaar is voor heel het internet? Je kan namelijk jouw profielfoto én de banner bovenaan je profiel niet privé zetten: die optie is er gewoon niet. Wat je wel kan doen, is in je privacy-instellingen aanduiden dat jouw foto niet in de zoekresultaten van Google mag opduiken. Hoe dat moet, kan je opzoeken in het lespakketje "Veilig op Facebook". 

Juist omdat een profielfoto altijd en overal beschikbaar is, mag je geen foto gebruiken waar je samen met iemand anders opstaat, bijvoorbeeld met je beste vriend of je zus. Die persoon heeft immers geen toestemming gegeven om zijn of haar gezicht over heel het internet beschikbaar te verspreiden en daar zijn zelfs wetten rond: het portretrecht. Kies dus altijd een profielfoto waar je alleen op staat. Dan kan er meteen ook geen verwarring ontstaan over wie jij nu bent op een gezamenlijke foto. 

Naast je profielfoto kan je nog heel wat andere informatie delen over jezelf. Facebook stelt een hoop vragen, zoals waar je woont, op school zit of werkt, wat je graag doet en wat je favoriete films zijn. Onthoud goed dat je nooit verplicht bent om deze vragen te beantwoorden! Zéker als jouw profiel op Facebook openbaar is, kan iedereen die informatie over jou lezen. Pas dus goed op met persoonlijke informatie zoals je echte naam, leeftijd, telefoonnummer, adres of locatie van je school; zélfs wanneer je zeker bent dat jouw profiel helemaal privé is. Je weet nooit wie er meeleest!

Hoe gebruik je Facebook?

Als je 13 bent en Facebook wil gebruiken, moet je een account aanmaken en vooral: je profiel helemaal veilig maken. Gelukkig hebben we een lespakketje daarvoor om je te helpen. Je vindt er stap voor stap hoe je dat aanpakt.

Heb je zelf nog leuke tips om te delen met ons of zelf een bezorgdheid laat het ons dan weten via comments hieronder of stuur ons een berichtje aan info@sCool.be

Waarvoor moet je opletten op Facebook?

Het is erg gezellig op Facebook en je komt snel in de verleiding om veel over jezelf te delen. Toch moet je goed oppassen, want voor je het weet, kan iedereen meekijken naar je leven over jouw digitale schouder. Daarom hebben we enkele tips voor jou. Hoe je die toepast, kan je lezen in ons lespakketje 'Veilig op Facebook'. 

• Maak je profiel privé. Zo kan niet zomaar iedereen meelezen. 
• Aanvaard enkel vriendschapsverzoeken van personen die je ook in het echt kent en vertrouwt. Wordt geen vrienden met vreemden. Krijg je toch een vriendschapsverzoek van iemand die je niet kent? Negeer dit dan en laat het weten aan je ouders.
• Deel geen persoonlijke informatie over jezelf, zoals je adres, telefoonnummer of leeftijd. 
• Let goed op welke foto's of filmpjes je deelt. Vaak zijn deze ook zichtbaar voor 'vrienden van vrienden' en je weet niet wie dat allemaal zijn. Mensen kunnen vel over je leren op deze manier.

Facebook in het onderwijs

Veel leerlingen zijn al lid van dit sociale netwerk. Het is dan ook erg belangrijk om hier met hen over te praten. Geen nood, Facebook kan één van de veiligste plaatsen online zijn, zolang je je privacy instellingen goed beheert. Je kan leerlingen hier bewust van maken door bijvoorbeeld hen te vragen om via een neutrale account zichzelf of hun vriendjes eens op te zoeken in Facebook. Ze zullen schrikken hoeveel informatie er beschikbaar is over hen. 

Je hebt trouwens vast al gemerkt dat sCool een beetje op dezelfde manier in elkaar zit als Facebook. Daarom is sCool een ideale oefenomgeving om leerlingen klaar te stomen voor sociale media later. Ze kunnen reeds oefenen -op een veilige manier- met privacy-instellingen, het delen van boodschappen met bepaalde mensen, je eigen identiteit online tonen enzoverder. 

Ga ook het gesprek aan over wat je wel of niet deelt op Facebook. Leerlingen weten hier al veel over, maar passen deze kennis niet altijd toe. Zij beseffen bijvoorbeeld niet altijd dat foto's online verspreid kunnen worden, zelfs nadat ze die zelf al verwijderd hebben. Praat ook over populariteit en liken. Het lespakketje 'Sociaal Online' geeft je enkele handvaten om regels op te stellen voor sociaal verantwoordelijk online gedrag en hoe we respectvol met elkaar kunnen omgaan.

Tegelijk is Facebook een perfect aangrijpingspunt om te praten over online reclame en dataverzameling. Facebook is 13+ omdat zij gegevens verzamelen over hun gebruikers en hiermee reclame op maat voorzien. Ze verkopen ook die gegevens aan derde partijen, zoals reclamebureaus. Zo kunnen die jou de 'juiste' advertenties tonen. Facebook gaat hierin heel erg ver: ze weten zelfs welke andere sites je allemaal bezoekt. De wet (in Amerika en op veel andere plaatsen) schrijft voor dat deze data niet mag verzameld worden en er geen reclame mag gemaakt worden aan kinderen onder de 13 jaar. Vandaar dus dat zij te jong zijn om een account aan te maken: Facebook mag geen geld aan hen verdienen.

Extra Tip: Facebook en Vakantie 

Ga je op vakantie? Dan laat je dat best niet aan iedereen weten. Bekijk het filmpje hieronder om te weten te komen waarom je best nog even wacht met je coole vakantiefoto's te delen totdat je weer thuis in de zetel zit. 

Veel plezier!